Презентация - "Мектепке дейінгі ұйымдарда дамытушы ортаның дәстүрі"

Мектепке дейінгі ұйымдарда дамытушы ортаның дәстүрі

Орындаған:Башикова Д.Т

Мектепке дейінгі ұйымдарда дамытушы ортаның мақсаты:
Ұйымдастырылған дамытушы орта баланың үйлесімді дамуы мен тəрбиеленуінде үлкен рөл атқарады. Дұрыс ұйымдастырылған дамытушы орта балаларда қуаныш сезімін балабақшаға деген жағымды эмоциялық қарым-қатынасты, оған келуге деген тілекті шақырады, жаңа əсерлер жəне білімдермен байытады, белсенді шығармашылық əрекетті тудырады, мектепке дейінгі балалардың зияткерлік жəне əлеуметтік дамуына мүмкіндік береді.

Өзектілігі:
Тақырыбымның өзектілігі мектепке дейінгі ұйымдардың ерте жастағы балаларды дамыту үдерісін оңтайлы қамтамасыз ететін заттық-дамытушы ортаны құру моделін іздеу, дайындау және меңгеру қажеттілігінен туындайды. Мәселеге қатысты зерттелген әдебиеттер талдауы ерте жастағы балалардың балабақшада өмірін ұйымдастыру мәселесімен Н.М. Аксарина, Л.Н. Павлова, К.Л. Печора, Э.Л. Фрухт және басқалары 6 айналысқанын көрсетті. Ерте жастағы балаларды дамытудың психологиялықпедагогикалық ерекшеліктерін Л.С. Выготский, М.П. Денисова, Л.Т. Журба, А.В. Запорожец, М.И. Лисина, Е.М. Мастюкова, С.Ю.Мещерякова, В.С. Мухина, Ж. Пиаже, Н.М. Щелованов, Д.Б. Эльконин және басқалары зерттеген. Балабақшада заттық-дамытушы ортаны ұйымдастыру мәселесі бірқатар белгілі психологтар мен педагогтармен дайындалды (О.В. Артамонова, Т.Н. Доронова, Л.М. Кларина, В.И. Логинова, С.Л. Новоселова, Г.Н. Пантелеев, Л.Н. Пантелеева, Л.А. Парамонова, В.А. Петровский, Л.А. Смывина, Л.П. Стрелкова).

Жүргізілген талдау төмендегілер арасындағы қарама- қайшылықтарды атап көрсетуге мүмкіндік береді:
Мектепке дейінгі ұйымдардағы дамытушы ортаның бала тұлғасының дамуына әсер ету маңыздылығы мен мәселенің әдістемелік әдебиетте жеткілікті қарастырылмағандығы;
Мектепке дейінгі ұйымдарда ерте жастағы балаларды дамыту үдерісін оңтайлы қамтамасыз ететін дамытушы ортаны құру моделін іздеу, дайындау және меңгеру қажеттілігі мен тиісті әдістеменің болмауы. Айқындалған мәселенің өзектілігі мен көрсетілген қарама-қайшылықтар «Ерте жастағы балалар үшін дамытушы ортаны ұйымдастыру» атты біздің әдістемелік ұсыныстар тақырыбын анықтады.

Өзектілігі
Өзектілігі
Мектепке дейінгі ұйымдардағы дамытушы ортаның бала тұлғасының дамуына әсер ету маңыздылығы мен мәселесінің әдістемелік әдебиетте жергілікті қарастырылмағандығы;
Мектепке дейінгі ұйымдарда ерте жастағы балаларды дамыту үдерісін оңтайлы қамтамасыз ететін дамытушы ортаны құру моделін іздеу, дайындау және меңгеру қажеттілігі мен тиісті әдістеменің болмауы;
Мектепке дейінгі ұйымдарда дамытушы орта жайлы ортақ қалыптасқан модел, нақты ортақ түсініктін болмауы;

Жаңашылдығы:
Мектепке дейінгі ұйымдардағы дамытушы ортаның бала тұлғасының дамуына әсер ету маңыздылығы мен мәселесінің әдістемелік әдебиетте жергілікті қарастыру жұмыстарын еңгізу;
Мектепке дейінгі ұйымдарда ерте жастағы балаларды дамыту үдерісін оңтайлы қамтамасыз ететін дамытушы ортаны құру моделін іздеу, дайындау және меңгеру қажеттілігі мен тиісті әдістемелерді ойлап табу;
Мектепке дейінгі ұйымдарда дамытушы орта жайлы ортақ қалыптасқан моделдерді, нақты ортақ қалыптасқан түсініктерді еңгізу;

Дамытушы орта дегеніміз не?
Дамытушы орта — педагогикалық үрдісті жүзеге асыруға қажетті уақыт пен кеңістік жағынан жүйелі ұйымдастырылған, қажетті заттармен, ойын құралдарымен жабдықталған эстетикалық, психологиялық-педагогикалық шарттардың жиынтығы. Бұндай ортада бала белсенді танымдық, шығармашылық іс-əрекетке қосылады, қызығушылығы дами түседі, қиялы, ақыл-ой жəне бейнелік қабілеттері, қарым-қатынас жасау дағдысы дамиды, ең бастысы, үйлесімді тұлға дамуы жүзеге асады.

Дамытушы орта баланың өзіне деген сенімділігін арттыруға, оны бойына сіңіруіне септігін тигізеді, мектеп жасына дейінгі балаға өз қабілеттерін сезіну жəне қолдануға мүмкіндік береді, өз қабілетін, шығармашылық шешімдер қабылдай алу дағдыларын дамытады.

Мектеп жасына дейінгі балаға дамытушы орта не үшін қажет?
Жеке дамуындағы нақты кезеңдердегі қажеттіліктерін қамтамасыз ету үшін. Жинақталған орта жағдайындағы іс-əрекет балаға белсенділігін, қоршаған ортаны еркін тануға деген қызығушылығын, танымын шығармашыл бейнелеуге деген ынтасын қалыптастырады.

Дамытушы ортаны құру кезінде келесідей қағидаттарды басшылыққа алу қажет:

• Ортаның жартылай функционалдығы: дамытушы орта көптеген мүмкіндіктерді ашып, тәрбиелеу - білім беру үдерісінің барлық құраушыларын қамтамасыз етуі тиіс, осы мағынада көп функционалды болуы тиіс;
• Ортаның жартылай функционалдығымен байланысты оның түрленуі бұл жағдай бойынша бірінші орынға кеңістіктің қандай да бір функциясын шығаруға мүмкіндік беретін өзгеру мүмкіндігі;
• Кеңістікті икемді және вариативті қолдану қажет. Орта баланың қызығушылықтары мен қажеттіліктерін қанағаттандыруға арналуы тиіс.
• Топтың дамытушы ортасы балалардың жас ерекшеліктерін, оқу кезеңі мен білім беру бағдарламасына байланысты ауысуы тиіс.
Балалардың өз бетімен іс - әрекетін дұрыс ұйымдастыру үшін төмендегілердің болуын қарастыратын дамытушы ортаны құру қажет.

Тəрбиешінің қызметі дамытушы ортаны жəне оның құралдарын пайдалана отырып, мектеп жасына дейінгі баланың өз бетінше оған табиғатынан тəн қасиеттерін анықтауға жəне дамытуға көмектесу болып есептеледі. Сондықтан мектеп жасына дейінгі баланың шығармашылық белсенділігін өзіндік дамыту жəне білім алуы жүзеге асатын дамытушы ортаны ұйымдастыруға балабақшада ерекше көңіл бөлінеді.
Тəрбиеші арнайы құрастырылған дамытушы ортада тəрбиелеу жəне білім беру үдерісін ұйымдастырудың түрлі əдіс-тəсілдерді, формаларын пайдалануы қажет. Тəрбиешінің мақсаты: мектепке дейінгі мекемедегі тəрбиеленуші дамуының əрбір кезеңінде жеке шығармашылығын қалыптастыруды жүзеге асыру үшін заттық-дамытушы ортаны көп кезеңді, көп қызметті етіп құрастыру.

Дамытушы ортаны зерттей келе мынадай тұжырым жасадым.
«Балалар мекемелерінде ортаны ұйымдастыру осы аймақпен тарихи байланысты фольклор элементтері бар сəндік-қолданбалы кəсіпшілік мəдениеттің аймаққа тəн ерекшеліктеріне де негізделеді. Бұл, сөз жоқ, балалардың отаншылдығын, өзінің туған жері үшін мақтаныш сезімін,«шағын отан» туралы түсініктері мен оған деген сүйіспеншілік сезімдерін қалыптастыруға көмектеседі» 

Дамытушы орта

Дамытушы орта
"Коммуникация" білім беру саласы.
Балалар әрекетінің сөйлеуді, шығармашылық сөйлеу әрекетін дамытуды; тілдің дыбыстық мәдениетін тәрбиелеуді; белсенді сөздікті байытуды, балалар әдебиетімен таныстықты дамытуды, мәнерлеп оқуды және мазмұндауды дамытушы ортада меңгереді.
"Денсаулық" білім беру саласы.
Мектеп жасына дейінгі баланың дене бітімі қасиеттерін дамытуды; негізгі қимыл түрлерін жетілдіруді; қимыл дағдыларын қалыптастыруды; қимыл ойындарының түрлерін ұйымдастыруды және өткізуді; спорттық жаттығуларды орындауды дамытушы орта кезінде меңгереді; Дамытушы орта мазмұны баланың денсаулығын сақтауға және нығайтуға; тұрмыста, көшеде, табиғат жағдайларында қауіпсіз мінез-құлық дағдыларын қалыптастыруға және балалардың қимыл-қозғалыс тәжірибесін негізгі қимылдарды жетілдіру арқылы байытуға; тәрбиеленушілердің қимыл белсенділігіне сұраныстарын жетілдіруге бағытталған.
"Таным" білім беру саласы.
Қарапайым математикалық ұғымдарды қалыптастыруды: жиынтық туралы түсініктерді, сандық есептеу дағдыларын жетілдіруді, геометриялық пішіндер туралы түсініктерді қалыптастыруды, кеңістікті және уақытты бағдарлауды; тірі және өлі табиғат заттары мен маусымдық құбылыстар, өсімдіктер туралы білімін кеңейтуді дамытушы ортада меңгереді.
"Шығармашылық" білім беру саласы.
Сурет салу; мүсіндеу, жапсыру және өнер туындыларын қабылдау мен түсінуді дамытуды, қоршаған ортаға эстетикалық қатынасты қалыптастыруды; өнер түрлері туралы қарапайым түсініктерді қалыптастыруды; музыканы, ұлттық музыкалық аспаптарды, көркем әдебиетті, балалардың өзіндік шығармашылық қызметін іске асыруын қамтиды.
"Әлеумет" білім беру саласы.
Қоғамда өзін ұстаудың адамгершілік нормаларын, сондай-ақ жалпы адамзаттық құндылықтарды меңгеруді, баланың ересектермен және құрбыларымен қарым-қатынас жасай білуін; дербес болуын, өзінің қылықтарына жауап беруін, өзінің туыстары мен жақындарына құрметпен қарауды, салт-дәстүрлерді сақтауды, тарихты, қазақ халқының тұрмысын білуді және құрметтеуді; тұрмыста, қоғамда және табиғатта қауіпсіз мінез-құлық негіздерін тәрбиелеуді қамтиды.

қорытынды
Баланың жақсы тәрбиеленіп оқуы тек әдейіліп құрылған дамытушы ортамен байланысты. Белгілі бір жастағы баланың психофизикалық ерекшелігі әр балаға жеке қазіргі замандығы іс-әрекеттің пәндердің мінездемелік бағытына сүйенеді, оның маңыздылығы жасына дейінгі баланың психикалық және өзіндік дамуында. Сондықтан оқыту барысындағы ұйымдастырушыларға бәрінен бұрын сабақ өтетін және сол ортаны құрастыру қажет. Дамытушы ортаның бала дамуына тигізер пайдасы ұшан-теңіз екенің ұмытпағанымыз жөн.