Презентация - "Хетæгкаты К. "Лæгау" (гом урок) презентация"

Фæкæсын
А-бе-тæ,
Фæфыссын
Бе-ве-тæ,…

(Скъолайы лæппу)

Къонайыл хуыссы,
Аргъæуттæ мысы,
(Гино)

Дардыл йе уæнгтæ фæхаста, -
Гъопп! — зæгъгæ, йæхи
(Ӕрра фыййау)

Фест райсомæй лæгау,
Ныхс сапонæй дæхи …
(Лæгау)

ХЕТÆгКАТЫ
КЪОСТА
(1859-1906)

…Сау айнæджы рындзыл Нары хъæу хуыссы…
15 октябры 1859 азы ам райгуырдис ирон адӕмы уарзон хъӕбул –Хетӕгкаты Леуаны фырт Къоста. Йӕ сабибонтӕ уыдысты уӕззау. Мады рӕвдыд нӕ баззыдта. Фӕлӕ уыд хӕлардзӕрдӕ. Ныффыста бирӕ ӕмдзӕвгӕтӕ сывӕллӕттӕн. Зӕгъӕм, «Лӕгау», «Скъолайы лӕппу», «Уасӕг», «Гино», «Дзывылдар».

Хетæгкаты Леуан,
Къостайы фыд
Гуыбаты Мария,
Къостайы мад

КАД - почёт, уважение; слава
НАМЫС - честь

Хетæгкаты Къостайы конд ныв
«Зикъарайы æфцæг»,
Цæгат Ирыстоны аивæдты республикон музей

Хетæгкаты Къостайы ныв
«Дурсæттæг сабитæ»

«Хъодыгонд зӕд»
«Ӕрдзон хид»

фæ-дзæх-сын
зæр-дæ-хъæл-дзæ-гæй
зонд-а-мо-нæг-мæ
хы-зын
бар

Фест райсомӕй… Ныхс сапонӕй…
А) чызгау; А) мӕхи;
Ӕ) лӕгау; Ӕ) йӕхи;
Б) лӕппуйау. Б)дӕхи.

Зондамонӕгмӕ… Зӕрдӕхъӕлдзӕгӕй…
А)ма хъус; А)кӕс;
Ӕ)хъус; Ӕ)кус;
Б)кӕс. Б)ма кус.

Зонд алкæй дæр хъæуы.

Адæймаджы бон бирæ у.

Зивæгæй цард нæй.

Чингуытæ куы кæсай, уæд алцыдæр зондзынæ.

Æмбисонд у адæмон сфæлдыстады хуызтæй иу. Уый у цыбыр, фæлæ йæ хъуыдымæ гæсгæ та арф уацмыс. Адæймагæн æмбарын кæны йæ хъæндзинæдтæ, æфтауы йæ хорз хъуыддæгтыл.

РЕФЛЕКСИ
Урочы мын уыди тынг зын. Ницы бамбæрстон.
Урочы хорз бакуыстон. Алцыдæр бамбæрстон.
Ӕрмæг хорз нæ бамбæрстон. Хъæуы мæ бакусын.

Уæлæмхасæн æрмæг.
Нæ зæрдыл æрлæууын кæнæм йæ «Балцы зарæг» æмæ йæ азарæм.
«БАЛЦЫ ЗАРÆГ»
Цæйут, æфсымæртау,
Радтæм нæ къухтæ
Абон кæрæдзимæ,
Иры лæппутæ!..
 
Скæнæм нæ тырыса
Дзыллæйы номæй.
Рухсмæ æнæзивæг
Цомут æнгомæй!..
 
Растдзинад уарзынæй
Скæнæм нæ фæндаг...
Гъе, мардзæ, магуса!
Фесæф, нæуæндаг!..»

Хъаст.
Нæ хъазт хуыйны «Ӕцæг у æви нæу?»
Разы стут Къоста Нары кæй райгуырдис ууыл
Разы стут,Къостайы ныййарджытæ Леуан æмæ Мария кæй уыдысты ууыл?
Разы стут,Къоста поэт æмæ нывгæнæг кæй уыдис ууыл?
Разы стут Къоста 46 азы кæй фæцардис ууыл?
Разы стут,Къостайы чиныг «Ирон фæрдыр» хуыйны ,ууыл?